Ο αυτισμός είναι μία σύνθετη αναπτυξιακή διαταραχή που εμφανίζεται κατά τα πρώτα τρία χρόνια της ζωής ως αποτέλεσμα μίας νευρολογικής διαταραχής, που επηρεάζει τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου.

Του Στέλιου Μαντούδη, Αναπτυξιακού εργοθεραπευτή, www.mandou.gr

Οι επιπτώσεις της αφορούν τους τομείς της κοινωνικής συμπεριφοράς και αλληλεπίδρασης και των επικοινωνιακών δεξιοτήτων.

Ωστόσο, θα πρέπει να έχουμε στο νου μας, ότι ο αυτισμός είναι ένα σύνολο συμπτωμάτων που παρουσιάζονται σε κάθε άτομο με διαφορετικό τρόπο και βαθμό και για αυτό το λόγο η έγκαιρη διάγνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Συγκεκριμένα, ο αυτισμός συνίσταται σε:

1. Διαταραχή της κοινωνικής επαφής και αλληλεπίδρασης

Τα αυτιστικά άτομα γενικά δε δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το περιβάλλον και τους ανθρώπους. Είναι αδιάφορα και δεν επιθυμούν την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων με τους άλλους. Αποφεύγουν τη βλεμματική επαφή και συχνά είναι απόμακρα.

2. Διαταραχή στη λεκτική ή μη επικοινωνία

Συχνά ο λόγος στα αυτιστικά άτομα παρουσιάζει σοβαρή καθυστέρηση, με αποτέλεσμα είτε να λείπει εντελώς είτε όταν υπάρχει να είναι διαταραγμένος αναφορικά με τη δομή και τη χρήση. Χαρακτηρίζεται από ηχολαλίες (επανάληψη λέξεων χωρίς να τις κατανοεί), λανθασμένη χρήση του α' προσώπου όταν αναφέρεται στον εαυτό του και επαναλήψεις τραγουδιών ή φράσεων που ακούει.

3. Επαναληπτικές συμπεριφορές

Η συμπεριφορά τους χαρακτηρίζεται από εμμονές, περιορισμένα ενδιαφέροντα, αντίσταση στις αλλαγές και ασυνήθιστες στερεοτυπίες. Συνήθως τα αυτιστικά παιδιά επαναλαμβάνουν κάποια δραστηριότητα, όπως να κάνουν σειροθετήσεις ή ομαδοποιήσεις αντικειμένων.

Υπάρχουν επίπεδα αυτισμού;

Ναι, ένα άτομο μπορεί να έχει ήπιο, μέτριο ή σοβαρό αυτισμό. Αυτοί οι ορισμοί αναφέρονται στο βαθμό (διάρκεια, συχνότητα ή ένταση) των συμπεριφορών όταν το άτομο εκδηλώνει αυτιστικά στοιχεία.

Τι προκαλεί τον αυτισμό;

Έχοντας υπόψη τους περιορισμούς που έχουμε στην κατανόηση των νευρολογικών αιτίων του αυτισμού, είναι αδύνατο να εστιάσουμε σε μία μόνη αιτία του αυτισμού. Φαίνεται ότι είναι πολλές οι αιτίες, και η έρευνα αποκαλύπτει συνεχώς νέες. Πρόσφατες έρευνες στην νευροανατομία έχουν δείξει ανωμαλίες στον εγκέφαλο στα άτομα με αυτισμό. Είναι ακόμη άγνωστο γιατί αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου αναπτύσσονται διαφορετικά στα άτομα με αυτισμό. Μελέτες έχουν δείξει γονιδιακή συσχέτιση του αυτισμού σε κάποια άτομα.

Εν συντομία, τα τελευταία χρόνια οι έρευνες έχουν δείξει ότι βλάβες στο κεντρικό νευρικό σύστημα συνδέονται με τον αυτισμό.